Grunna ferieavvikling kan eg ikkje love så heftig oppdatering framover, men frå bungalowen med utsikt til det indiske hav vil eg ynskja alle ei velsigna jul og eit triveleg nytt år!
Det er kjekt at mange fylgjer med på bloggen min, fortsett med det!

Helsing til mor og far på 60-årsdagen.

Denne helsinga vart laga i samband med feiring av mor og far sin 60-årsdag, men blir lagt ut her til allmenn forlysting. God lesing!

Vyrde gjestar og gode jubilantar, her kjem ei helsing frå den einaste i syskjenflokken som i dette augneblink er i utlendigheit. Dei som kjenner familien vår veit at ungeflokken til mor og far ofte har eit ynskje om å reise ut i verda, for å oppleve korleis kloda ser ut utanfor dei trygge rammane ein oppvekst i ro og mak i ei solhelling på Rennesøy kan gje inntrykk av. At heile 4 av 5 ungar er heime og feirar denne dagen i lag med dykk synast eg me skal seie oss nøgde med, og sistemann er med mentalt og på papiret, sjølv om lekamen for tida er plassert i Arusha, Tanzania.

Når me feirer slike runde dagar blir det ofte brukt som ein anledning til å oppsummere kva som har skjedd sidan sist ein var samla i same ærend. Her er det nok å ta av. Ungane har skaffa seg flotte og respektable studielån, om lag tretti årsverk har staten gladeleg lånt bort slik at familien Lauvsnes har vorte lommekjent på eit utval av utdanningsinstitusjonane som finst i Noreg. I tillegg har far og mor vorte farfar, farmor, morfar og mormor! Ikkje verst! Dei siste ti åra har ”gamlingane” på Helland byrja å reise. Vanlegvis er det slik at ungane tek etter foreldrene sine, går i same fotspor og plutseleg finn ut at dei er meir like foreldrene sine enn dei hadde tenkt. Det er nok tilfelle også for denne bølingen, men når det gjeld reising verkar det som om det er den yngre garde som har sett standarden, og så har mor og far tatt etter. Med fare for å gløyme nokre destinasjonar skal eg ikkje freiste å ramse opp alle, men det er i alle fall ikkje feil å seie at lista ligg høgare enn Dyreparken og Danmark som var dei lengste turane medan ungane var små og søte, men dyre i drift og med dårleg tålmod.

Far har til og med feira jul sør for ekvator, meir nøyaktig i Pilanesberg Nasjonalpark nord i Sør-Afrika, med middels hell. Om det var den totale mangel på julestemning – me var på løvesafari i tretti grader på føremiddagen – eller saknet av mor som sat igjen heime på Rennesøy som gjorde utslaget er usikkert, men far verka litt gretten og var openbart ikkje nøgd med julebufféen som vart servert på hotellet. Nokre saueribber vart fortert, men dei var sterkt krydra og likna like mykje på pepperoni som på pinnekjøt. Då det var tid for dessert, ytra far desse orda som etter kvart har vorte ein klassikar som blir repetert kvar gong familien er samla; ”Eg ser kagene og isen, men kor e desserten hen?”

Arusha er ganske annleis enn Rennesøy, det skulle berre mangle. Å bli solbrent på leggane i november er ei rimeleg ny oppleving for meg, det same er å prute på paprikaen samt helst å vere heime før det blir mørkt. Julestemning blir det nok lite av, det næraste ein kjem juletre er ”pimpa” Toyota Hiace-bussar med lys i alle fargar, glitter og dekor inspirert av klubblogoar frå Engelsk Premier Leauge. Men det merkelegaste er kanskje å alltid vere ein attraksjon. Kvar enn du går, blir ingen, ungar som vaksne, lei av å rope ”Mzungu” etter deg. Direkte oversett betyr det europear, men meininga er vel noko slik som kviting. Å svare ”Mafrika”, eller afrikaner, viser seg å vere artig. Folk reagerer ulikt men dei fleste ler og smiler.

Likskapane mellom Rennesøy er kanskje meir oppsiktsvekkjande enn forskjellane. Naboane sel tomater på eit bord på gata, ikkje ulikt sjølvbetjent tomatkiosk heime på Helland. Ved nærare ettertanke er tomatutsalet på Solhaug gartneri kanskje meir eksotisk enn eg tidlegare var klar over. Det er kyr som rauter om morgonen og kyllingar som piler mellom beina på deg på veg til bussen, alt dette er jo kjent frå før! Bussopplevinga er kanskje litt annleis enn 10’en til Stavanger, i og med at ein heil landsby får plass i ein Toyota Hiace; 31 personar i ein bil er den personlege rekorden eg har opplevd til no. Men til og med dette er jo kjent, sidan barndomen min bestod av to typar feriar; Bilferie eller båtferie med heile familien. Den første der to vaksne og fem ungar med tilhøyrande bagasje for to veker vart stua inn i ein relativt beskjeden Peugeot 504 stasjonsvogn. Den andre ferietypen var å stue dei same folka inn i ein like liten båt, der dei same sju personane delte bysse og messe og kva det no heiter, alt i eitt rom som ikkje kan ha vore større enn 6 kvadratmeter.

Ellers er det verdt å merke seg at folk i Tanzania er glade og nøgde sjølv om lønslippen er relativt beskjeden, dersom dei i det heile teke har arbeid som kvalifiserer for lønnslipp. Folk er i godt humør, og har alltid tid til å slå av ein prat om ”laust og fast”. Ein god isbrekkjar er å snakke om veret, på same måten som ein kan gjere heime. I skrivande stund går folk og ventar på at den første regntida skal starte skikkeleg, slik at våronna kan kome igong og sikre maten på bordet for det neste året. Å klage på at det er frykteleg kaldt når gradestokken viser hutrande 18 grader slår alltid an. Dersom du vil diskutere den globale økonomiske krisa og bankkollapsen på Island kjem du nok ikkje så langt, til gjengjeld skal det ikkje meir enn eit enkelt ”Obama” akkompagnert av ein tommel opp før heile gata lyser opp, jublar og inviterer deg heim på te og ugali.

Mor og far; dersom de har lyst på eit år eller to i Afrika, er eg sikker på at de kunne bidrege ein heil del for å betre kvardagen for folk i Arusha. Far hadde hatt si fulle hyre, sidan heile byen med omegn er full av Massey 165-traktorar med skeiv hjulstilling, oljefilter overmodne for hausting, bremser med kun estetisk nytteverdi og panser som skrik etter eit lag med lakk. Mor kunne drive ein skule for vanskelegstilte born, lert dei å rekne, lese og skrive eller for den del å bake brød med grovt mjøl, alt dette er viktig kompetanse for ein sivilisasjon i utvikling.

Dersom de ikkje har lyst på eit år eller to i Afrika, har eg full forståing for det og. Etter ein lang tur hit eller dit er ingenting betre for oss ungar er å kome heim til garden på Helland der me alltid er velkomne og døra er ulåst. Til lukke med 60 velbrukte år, må det blir 60 til!

Gratulera med dagen begge to, helsing Helge

CHRISC youth tournament

Jubel i U12-klassen

Sist helg var det finalar i CHRISC-ungdomsligaane som føregår i Arusha. På finaledagen møtest dei fire laga som har vunne sin sone, det er altså fire sonar i Arusha, med tre ulike alderstrinn; U12, U14 og U16. Dermed var det duka for 9 spanande kampar for å avgjere kven som kan kalle seg CHRISC-champs i Arusha.
For anledningen var Arusha Stadion innleigd, slik at det var ingenting å utsette på fasilitetane. Til og med "Guest of Honour" var på plass, ein kvit mann med dekknamn "Peri" som etter kvart fekk æra av å dele ut pokalar og premiar.
Når det gjeld kampane, verka det kanskje som om laga var litt prega av alvoret i situasjonen, og dei fleste prioriterte eit solid forsvar føre offensive dumskapar. Dermed vart mange av kampane 0-0, med straffekonk som resultat.
Stemninga var god og fair play stod sterkt, men som alle veit er jo det viktigaste ikkje å delta, men å vinne. På biletet ser me Nyerere FC ta i mot pokal for siger i U16-klassen. Nyerere var for øvrig namnen på presidenten i Tanzania 1961-1985, og blir rekna som landsfader. Eg føler annakvart lag heiter Nyerere FC.Dei laga som ikkje heiter Nyerere FC, bruker fylgjande oppskrift på å finne lagnamn:

Young ----Stars
Tanzania --Warriors
Arusha ----Tigers

Vel eit namn frå venstre kolonne, og eit frå høgre. Ferdig.
CHRISC er eit litt anna opplegg enn KRIK heime, sidan CHRISC også må ta rolla som vanleg idrettslag, fotballforbund og så vidare. Difor er konkurransepreget litt sterkare enn eg er vand med i Noreg, men etter kvart har eg innsett at det kanskje funker best slik her nede. CHRISC-ligaane berre i Arusha sysselset meir enn 1000 ungdomar med sunn aktivitet, som held dei vekke frå limsniffing og kriminalitet, som er dei andre fritidstilboda her nede. I tillegg får dei høyre Guds ord, lærer å oppføre seg fair play, og mange av dei får etterkvart leiaransvar som kan anvendas på andre områder i livet. Så konklusjonen min er at CHRISC fungerer som bistand!

Bøn før kampstart

Vill jubel etter siger i straffesparkkonkurransen

Guest of Honour, Peri

Kapteinen på Nyerere FC U16 lyfter pokalen

Vårt fyrste Afro-bryllaup

Sjefen paa kontoret vaart, Aron Lomniaki fekk ja fraa si Aika Jonas paa laurdag. Me var i bryllaupet, og her ser du bildene. Du kan lese meir om bryllaupet paa Henrik sin blogg.

Grønfargen som går igjen er fargen til Lomniaki-slekta

Play it, brother!


Den yngste brurepika måtte ha ein pust i bakken halvvegs i vigselen

Planen var å spele keybord, styre rytmeboks, kore for Henrik og blese i melodikaen, men straumen gjekk og det vart kun melodikaen. Den klarte seg fint!

Henrik fann fort gjengen sin

Bryllaupsskyss 1

Bryllaupsskyss 2

Podiet til brureparet. Dei sat bak den store oppsatsen i midten

Alle kjenner vel til den tradisjonsrike mat-kvarandre-med-geitekjøt-seansen

Henrik skjenker foreldrene til Aron. Kanskje litt utanfor arbeidsinnstruksen vår...

Haydom rundt på 50 minutt

Den 5. november var starten på ein ganske absurd oppleving her nede. Me stod og snakka med ”Peri” som i tillegg til å jobbe på NLM sitt Scripture Mission-prosjekt og jobber litt for CHRISC i Arusha, og plutseleg fekk han for seg at Henrik og meg skulle til Haydom dagen etter. Det har seg slik at Eivind Johannes, som er pilot for MAF, skulle ein snartur innom Haydom, og han hadde ledige seter i flyet dersom me ville slenge oss på.
For dei som ikkje veit kva Haydom er, så dreier det seg om eit sjukehus som ligg øde til midt på høgslettene ved Great Rift Valley, retning vestover frå Arusha. Eg vil påstå at Haydom ligg relativt usentralt til. Det tek omtrent 6 timar å køyre til næraste plass der du kan kjøpe melk på kartong, og minst tolv timar til næraste stad dei sel grovt mjøl(då må du ut av landet...). 6 timar er vel å merke tida det tek dersom du køyrer standsmessig med Toyoya Landcruiser. Dersom du køyrer rutebuss må du rekne med å reise så lenge at fager kveldssol smiler og etter kvart lukker sitt auge lenge før du er i nærleiken av destinasjonen. No er forresten regntida i gong, slik at det er ikkje sikkert at bussen kjem fram i det heile...
Men attende til sjukehuset. Det dreier seg ikkje om eit kva som helst sjukehus, eg er tross alt ikkje så interessert i sjukehus i seg sjølve at eg reiser hundrevis av kilometer for å sjå korridorpasientar, lange køar til poliklinikken eller overarbeida ansette, dette fins jo til og med heime i Noreg. Men Haydom er annleis. Gjennom heile barndomen har me samla inn pengar til dette eventyrslottet langt langt vekke i eit land der dei kviler hovudet på ein liten krakk når dei søv, drep løver om dei ikkje søv og der alle smiler fint og oppstil på lysbiletene som den aldrande misjonæren viser stolt for heimbygda si. For meg, og sikkert for mange andre, har Haydom ein spesiell status. Kvart år strikker bestemødre sokkar til julemessa, ungar sel sjølvlagde malerier og til og med 14-åringar som er alt for kule til slikt går med på å vaske bilen til far for 100 kr når det er snakk om Haydom. Haydom Lutheran Hospital.
Og plutseleg får me moglegheit til å besøkje dette vidunderet! Det er klart me takkar ja! Torsdag 7. november lot me swahilikurs vere swahilikurs, fotballtrening vere fotballtrening (noko som gjorde at eg vart teken ut av startoppstillinga dagen etter, då CHRISC-Arusha gjekk på ein lei smell i treningskamp mot eit skulelag i Arusha...) pakka bagen vår og møtte opp på kontoret til Eivind Johannes, spente som – ja to gutar som skal reise med småfly for fyrste gong.

Til tross for mørke skyer trua gjekk turen inn til Haydom svært knirkefritt. Det var faktisk ein fordel med skyene. Eitmotors stempelmotorfly har ikkje lov å flyge på instrument, altså i skyer og i mørkre, dermed flaug me lågt og fekk sjå endå betre!Henrik og Nikodemus i firsprang rundt paa Haydom

Vel framme på Haydom blir me køyrde inn på sjukehusområdet i lag med sjukehusdirektør og visedirektør, før me inntok ein rask, men god lunsj i familien Olsen si stove. No hadde me mindre enn ein time til flyet vårt gjekk i retur, så me sprang rundt på sjukehuset medan labteknikar Nikodemus eminent forklarte kva dei ulike bygningane innehaldt. Akkutmottak her, fødestove der, tuberkulosesengepost, avrusingsklinikk, radiografi, laboratorium, barneavdeling. Så fort gjekk det, klokka nærma seg drastisk tre, me takka for omvisninga og vart køyrde ut til flystripa.
Men i løpet av av omvisninga hadde det byrja å regne. Og her snakker me ikkje om yr, men ekte høljeregn. Småfly er ikkje så glade i regn, spesielt ikkje under letting og landing. Dermed sat me på flystripa og venta på betre tider.

Fint fotover, daarleg flyver...

Siste avgangstid nærma seg, me måtte vere i Arusha før sola gjekk ned. Me kom oss av garde i eit ”vindauge” 20 minutt før deadline, etter dette hadde me fått ei ekstra natt i Haydom om me ville det eller ikkje.
Copilot Mambo Leo er noegd med aa komme opp i lufta

Etter ein time i lufta der me såg Great Rift Valley, karakteristiske masailandsbyar, og ikkje minst litt etterlengta vatn i elveleia kring i landet, var me attende i Arusha.
Eventyrslottet i landet langt langt vekke er fortsatt eit eventyr, men eit eventyr me har sett med eigne auge! Ikkje berre eit sjukehus som betyr liv eller død for eit hav av folk, men også ein arbeidsplass for over 500 lokalt ansatte, sjukepleiarskule, gardsdrift og meir. Så, til alle der heime som lurer på kor mange lodd dei skal kjøpe i fruktkorg-boka på Haydom-basaren på bedehuset. Kjøp heile boka og endå meir! Dette er bistand som fungerer.

Swahili – inntrykk etter 20 timar på skulebenken. Åtvaring, høg språknerdefaktor!

Me er no kome eit stykke ut i swahilikurset vårt. Ordklassar, verbtider og bøyingar sprett rundt i hovudet mitt utan mål og meining. Rett nok blir det fleire og fleire ”knaggar” å henge orda på, men fortsatt er me berre i oppstartsfasen der mykje blir blanda saman, vokabularet er heller magert og den vanlegaste frasa (utanom helsingane (og dei er det mange av)) er sielewa-¬eg forstår ikkje. Og uansett kvar me snur og vender oss, seier alle det same – ”Swahili er lett å lære. Om to månadar snakkar du flytande”. Til og med swahililæraren vår, Mzee Sango er av same oppfatning. ”Åh, frå Norge seier du? Nordmenn tar alltid Swahili veldig lett.”
Vel, eg synest ikkje swahili er lett. Og her skal de få vite nokre grunnar kvifor.

1. Substantivklassar
Swahili har ikkje kjønn på substantiv, men klassar. Åtte ulike haugar av ord som kvar på sin måte skal handsamast med respekt og individualisme.

2. Bøying av (nesten) alle ordklassar.
Dei nevnte substantivklassane skaper ikkje berre trøbbel for seg sjølve, dei er også ute og lagar dårleg stemning for alle andre uforvarande ord som måtte komme i vegen, ingen slepp unna. Ta for eksempel ordet ”av” på norsk. Eit lite, enkelt ord som i det norske språket ikkje skapar oppstyr av noko slag, det berre glir fint inn i setningen utan å sjekke om substantivet er organisk levande(i så fall: plante, dyr, menneske eller utviklingshemma menneske? Er du blind, døv eller lam, blir du på swahili rekna som ein ting og ikkje lenger eit levande vesen), abstrakt eller låneord og så vidare. Og sjølvsagt må dette ordet bøyast for eintal eller fleirtal. Det betyr at du må skilje mellom 16 ulike kategoriar berre for å avgjere korleis ”av” skal skrivast. (Cha, Vya, Ya, Za, Wa og så vidare – eg kan ikkje alle enno). Same prosessen gjeld for alle ordklassar! Til og med talet to må bøyast, i eintal og fleirtal! Eg har fortsatt litt problemer med å skjøne at det fins to i eintal...
3. Einstavelsesverb.

Her kjem eg nok lengst med å vise eit eksempel. Å ete på swahili er kula. (Dette var sjølvsagt eit av dei første orda eg lærte på swahili, matvrak som eg er...) ”Ku” er er infinitivsmerket (”å”), medan ”la” er sjølve verbet. Anvendt blir det slik:
Ninakula– Eg et(Direkte oversett: Eg–no–å-ete)
Sili – Eg et ikkje (Direkte oversett: Nektande eg-et)
Dette er eit regelrett verb, og bøyinga er difor ikkje eit spesialtilfelle.
Den observante blogglesar har allereie observert at det einaste som er igjen av verbet eg ein fattig bokstav, ”l”. Blir denne bokstaven bytta ut er det eit anna meining i setningen, ”Ninakuja” tyder eg kjem og ”Siji” tyder eg kjem ikkje. ”Ninakufa” derimot, tyder eg døyr. Her gjeld det å stokke tunga rett.
Rett nok er ikkje alt heilsvart, det fins positive sider ved dette språket:
• Uttalen er relativt grei, det er berre å legge trykk på nest siste staving.
• Det fins reglar for alt, og er det eit unnatak så er det ein regel som styrer det og.
• Det er ganske fascinerande at eit ord kan innehalde ein heil setning.
Eksempel:
Anawafanyakazi – He is working with them
A-na-wa-fanya-kazi – (Lit: He-now-them-commit-work)

Ellers har me valt song til framføring i bryllaupet. Me er ganske nøgde sjølve, men eg trur ikkje me avslører resultatet før bjørnen er skoten som det heiter. Skyene lurer i horisonten og den lille regntida starter kva dag som helst. Kanskje eg får bruk for allværsjakken! Den er sjølvsagt med på tur...

Bilder!

Endeleg, her kjem eit lite knippe bilder fraa Afrika. Enjoy!

Fotballbanen vaar. Geitene har starta oppvarminga

Fotballkamp med laget vaart , Mt Meru i bakgrunnen

Joseph Machabe, accountant i CHRISC TZ, og snakker faktisk litt norsk!

Yesu ni bwana = Jesus er Herre

Henrik og Phinneus. Henrik til venstre...

Kontoret vaart

Du skal ikkje skue hunden paa tennene

No har me innstallert oss paa ein internettkafe her i Arusha, med raskt internett, men utan aa klare aa bruke USB-pinnen min slik at bildene faar vente litt lenger. Uansett.

Sidan sist har me kome godt i gong med swahilitimane vaare! Henrik og meg har to timar til dagen med ein koseleg og vis mann som lerar, og med bare oss to i klassen. Det gaar ganske fort framover, saa me maa pugge litt heime kan du sei.
I gaar var me skikkeleg turistar, og hang og slang ved eit basseng i turistdelen av Arusha. Ein gjeng som har praksis paa Haydom er paa ferie i byen, og me joina dei paa ein skikkeleg turistdag med Lonely planeten i handa og shorts paa beina. Etter aa ha slacka ved bassenget om ettermiddagen, var me og aat paa ein finfin kinesisk restaurant, for oevrig foerste gang me var ute noko saerleg etter det har blitt moerkt her nede. Det betyr at me maa snakke med Landlorden vaar og be han om aa ikkje sleppe ut hundane foer me er i hus. Vakta i oppkjoerselen vaar er av typen firbeint, ein elegant bastard blanding av alle hunderasar du kan namnet paa. Denne er trena opp til aa bite folk, saa dersom du vil unngaa rabies er det best aa halde seg vekke.

Vanlegvis bestaar kveldane vaare av aa lage mat, vaske opp, lese litt kiswahili, sjaa nyhende paa Al Jazeera, vaske litt klede og gjerne sjaa ein episode Scrubs fraa PCen akkopagnert av ein "antibac til innvortes bruk" av skotsk opphav.

Sist helg fekk eg proeve meg som dommar i ei fotballturnering her nede, litt utfordrande naar ingen av spelarane snakker engelsk men det gjekk fint! Ingen opptoeyer blant publikum, og eskorte ut fraa banen var ikkje noedvendig.
Paa soendag reiser me til Tanga (kult navn paa ein by med badestrand...) og alle tanzanianarar seier "Ahh, der e d fint, men veldig varmt samanlikna med kalde Arusha!"
I Tanga (eller paa Tanga, litt usikker. I Tanga klinger litt rart) skal me sjaa og laere korleis CHRISC-workshopar blir haldne. Det blir goey!

Snakkes plutseleg! Husk aa legge inn songforslag i foerre innlegg, me har ikkje bestemt oss enno!

The wedding singers: DU bestem songen!

Nasjonalkoordinatoren i Chrisc, Aron Lonmyaki (med det klingande norske kallenamnet "lompe") er vorten vaksen, og skal gifte seg 8. november. I den samanheng har me blitt spurt(og takka ja...) om me kan bidra med underhaldning, type synge og spele. Instrumenta me har tilgjengelege er gitar, synth(visstnok, den kan me ikkje oeve paa foer i bryllaupet trur eg...) min tidlegare nemnte og eminente melodika, samt dei vakre strupelydane til Henrik og underteikna.

Dermed vil eg gjerne at du kjem med sangforslag i kommentarfeltet! Gjerne med ei beskriving av kvifor dette er den rette songen. Songen kan gjerne vere paa norsk!

Eit eksempel:
Siste dansen - Vassendgutane: Aldri feil med ein sunnmoersk klinesong! (sitat Henrik, sjoelvsagt)


Bryllaupet er av vanleg tanzaniansk storleik, det vil seie 600 gjester (602 inkludert oss).
Fyr laus med gode forslag!

Wazungu wawili kwenye Arusha

Foerst maa eg beklage meg for aa legge ut faa bilder her paa bloggen. Men internettet er saa pass treigt at det ikkje lar seg gjere aa leggje ut bileter. Difor faar me noeye oss med tekst. Me er altsaa paa plass paa kontoret til CHRISC i Arusha, eit rom paa omtrent 15 kvadrat der tre personar i tillegg til oss jobber. Aron som er nasjonalkoordinator, Phinneus som er utdanningsanvarleg i CHRISC, og Joseph som styrer oekonomien. Foreloepig gaar dagane med til aa bli kjent med byen, kjoepe noedvendige ting til leiligheten og snakke med folk. I gaar var me paa byvandring, og blir "angripen" av ein avisselgar, for saa vidt ikkje saa uvanleg her nede. Det spesielle var at den foerste avisa han drar fram er Stavanger Aftenblad. Rett nok i brukt utgaave, kun foerste del, og fraa forrige fredag, men likevel! Dette tyder paa at me ikkje er dei foerste kvite her i byen, og folk flest har nok sett ein nordmann foer.

I dag nar me tok Daladalaen til jobb, proevde konduktoeren aa svindle Henrik for 100TSH (omkring 50 oere). "Mia moja,"(ett hundre) svarer Henrik paa sin foreloepig noksaa begrensa swahili. Konduktoeren gir noksaa motvillig vekslepengene til Henrik, og klager litt paa mzunguane til dei andre passasjerane. (Phinneus har oversatt til oss i etterkant). Deretter annonserer han foer eg skal betale, at folk maa legge merke til ansiktsutrykket mitt i det han gjer meg for lite vekslepenger. Naar eg ogsaa vil ha vekslepengene mine, skaper det stor latter blant passasjerane. Eg gleder meg til aa kunne nok swahili til aa kunne ta igjen ;)

Status

Bare eit kort innlegg her i dag, sidan eg laaner ein data paa kontoret til Stromme Foundation i Kampala. Alle Act-Nowarar i Oest-Afrika er samla her, og me moeter folk fraa partnerorganisasjonane her nede. Stor stas! Kampala er for oevrig utruleg groent og fint, me er inne i ei slags regntid, slik at det regner mykje om nettene. Bilder kjem etter kvart!

1. mai

Neste gong eg set mine bein på norsk jord...
-er det ingen som snakkar om økonomikrise lenger.
-ligg Viking på topp av Tippeligaen 2009 med 15 poeng.
-er den yngste niesa mi blitt tre gonger så gamal.
-syng folk "Internasjonalen" og går i tog for 5 timars arbeidsdag
-er den norske valkampen i gong igjen, med politikarar som snakkar i munnen på kvarandre, ler av kvarandre og rister på hovudet.
-har eg fylt opp harddisken med bilder, hovudet med swahili og hjarta med inntrykk
-er eg mange erfaringar rikare. Mange.

Over Hald-vegs i haustkurset!

Den 4. veka på hald går no mot slutten, og det er ikkje meir enn tre veker til det trygge Sørlandet blir bytta ut med den store verda, i mitt tilfelle representert ved Arusha i Tanzania. Den fyrste oktober går turen sørover, først til Uganda der me skal ha eit lite opphald på Strømmestiftelsen sitt kontor i Kampala i Uganda, før ferda går vidare via Kenya til Tanzania. 

Førebuingane går altså mot slutten, og me har hatt ein del undervisning som kjem godt med under opphaldet. Her kan me nevne forelesningar om årsaker til fattigdom, utdanningsopplegg til Strømmestiftelsen, førebuing på ting som kan fungere suboptimalt og så vidare.

I tillegg til den formelle delen av undervisninga lærer ein like mykje av å snakke med folk frå andre delar av verda. Sidan 14 nasjonar er representert på internata på Hald, har ein mulighet til å skaffe seg venner frå heile verda, og gjennom dette få klarlagt kulturforskjellar, myter og fakta om mange land i verda. 

Når det gjeld arbeidsoppgåvene i Arusha skal eg kome tilbake til dette seinare, når eg veit litt meir sjølv. Det som er sikkert, er at det skal spelast fotball når høve byr seg!

Fotball kan spelast av alle med eit minimum av utstyr, er inkluderande og treng ikkje store språkkunskaper. Eg gleder meg!

Raud musikk

I det siste har tanken om 200 dagar utan tangentar under fingrane slått meg. Forskjellige forslag er tatt opp til vurdering, for eksempel lage piano i Tanzania eller kjøpe eit billig piano som eg våger å ta med meg. Diverre er vektbegrensinga på flyet 23 kg eller någe sånn, og ikkje 2300 kg. Løysinga måtte difor vere mindre og meir elegant. 

Så jobben med å erstatte dette:

Går til denne lille krabaten:

Begge er i alle fall kledeleg raude!

Bildeoppdatering

Nye bilder er lagt ut, denne gongen er det folk på Hald som får gjennomgå.

www.helgetur.com/bilder

Gapminder

Dagens innlegg er anbefaling av ei nettside: www.gapminder.org

Denne sida viser grafisk framstilling av forskjellig statistikk som kan relaterast til velstanden til eit land. For eksempel, forventa levealder plotta mot BNP for Norge og Tanzania som vist her. Eventuelt kan du sjekke utviklinga i folketalet i Rwanda i perioden 1993 til 1995. God surf!

Kajakktur i Sogn

Søndag 4. august starta den tradisjonsrike* sommarpadleturen, denne gong i fjordane i Sogn. Tre erfarne** padlarar la i veg ut i frå Gudvangen søndag kveld, med mål om å nå Salthella ca 10 km lenger ute i fjorden. Det gjekk rykter om kor framifrå fin denne teltplassen skulle vera, men diverre var den allerede okkupert av fem engelske ungdommar. Me vart sjølvsagt inviterte på te, kjeks og teltplass vegg i vegg med deira telt, men takka fint*** nei og padla rett over fjorden der me fann ein bra erstatning. 

Dag to innebar 10 km padling før me sprang opp til Stigen, ein gard som ligg 300m over fjorden. Denne kan ein kun nå ved å gå opp ein usakleg bratt sti. Denne garden er ein god kandidat til serien "Der ingen skulle tru at nokon kunne bu", kanskje den allereie har vore med. Kva veit eg. Vidare gjekk turen til Beitlanipo, ein skrent der du ser 700m rett ned i Nærøyfjorden og Aurlandsfjorden. Spektakulært! Denne staden er ein god kandidat til serien "Der ingen skulle tru at nokon kunne bu - og det gjer det heller ikkje".

Dag tre gjekk ut Aurlandsfjorden til Ytre* Frønningen. Dette er ein stad der det er færre fastbuande enn  det er tær på ein gjennomsnittleg fot. Likevel vart han som eigde jorda her omtala som "Godseigaren". Alle hadde tydelegvis uvanleg mykje respekt for "Godseigaren", og eg er rimeleg sikker på at han vanlegvis spankulerer rundt i bygda med flosshatt og stav og går på revejakt og snakkar engelsk. I grunnen like greit at me aldri møtte han når eg tenkjer meg om. I Frønningen var det både fint og flått, mest flått. Flåtten har ein lei tendens til å setje seg fast på stader der sola ikkje så ofte skin, men nok om det.

Dag fire fekk kajakkane kvila, då me gjekk på ein strabasiøs fjelltur tur-retur Bleia, 1717 moh. Heile turen var på drøyt 25 km og me brukte i overkant av 10 timar på dette. 700 av høgdemetrane vart forsert i steinur på GPS i skodde, heldigvis letta det på toppen slik at me hadde fin utsikt, blant anna til Balestrand der skribenten har tilbrakt to år på skule. 

Dag fem var me tilbake i kajakkane, grundig tilbake i kajakkane. Seks timar, 30 km, og ein rusten spikar i handa***** seinare kom me til kveldens overnattingsplass, som såg bra ut frå sjøen. 15 grader helning og to kvadratmeter telt fordelt på tre svette karar gav uforståeleg nok lite søvn. Ekstra koseleg er det å finne ein perfekt, 100% horisontal teltplass eit steinsbøkast****** lenger oppe i lia.

Dag seks var meir som ein sjarmøretappe å rekne, med 3 km padling inn til Flåm der turen vart slutta av med Flåmsbanequiz. Alltid tilfredstiljande å vinne konkurransar der totalt unyttig kunnskap blir sett på prøve. (Helge 10 - Runar 7).

Turfakta

Total distanse: Om lag 100 km inkl fot-og padleturar.

Theme song: Rumba med Gunn - Di derre

Snakkis: Stjålen ved

                Optimal avstand mellom leir og feltdass

                Ekstra nyheitsending frå NRK Sogn og Fjordane

                om "Padlarane"

                Helge si lånte luftmadrass.

NB, sjekk ut bildene i linken til høgre!

*Femunden i fjor, Sognefjorden i år. Det er vel strengt tatt ikkje tradisjon før tredje året...

** Jens Arne bråstarta padlekarierra si ei veke før turen tok til.

*** Me sa vel strengt tatt bare "Maybe, we'll just take a look around first" før me padla som galne strake vegen rett vekk i frå teltplassen deira... Dei må jo ha tenkt sitt om norsk folkeskikk...

**** Prøv å skriv ytre på tastaturet ditt. Ganske kjekt!

*****Note to self: Dersom ein skal trø sundt ein gammal kai i eit forsøk på å finne ein lunsjplass, bør ein ikkje ta seg for på ein like gammal palle som ligg på kaien, dette medfører spiker i handa og smerte i kroppen.

******Ett steinsbøkast (=4m) må ikkje forvekslas med eit steinkast. Jens Arne er særs dårleg å kaste, han fekk aldri idrettsmerke på barneskulen på grunn av daudt kast med liten ball.

Ny helgeaktivitet: nattfrisbee

Det er faktisk ganske kult å kaste frisbee i mørkret. Anbefalast!

Helgekurs: Korleis bli kvitt feriepengane dine. Dag 1: Elektroniske duppedittar og gadgets

Det er sommarferie, feriepenger og returskatt er på plass på kontoen. Maten og seng får du gratis heime, så korleis skal du få brukt opp pengane dine fort og gale? Svaret er enkelt: overbevis deg sjølv om at du er pukka naudt til å skaffe deg ein eller anna gadget. I mitt tilfelle: pulsklokke med GPS!

Nytteverdi:

Klokka har ein finfin funksjon som anslår kor hardt du trener (basert på alder, vekt, høyde, tidligare treningserfaring samt puls og kor lenge økta varer). Søndagsfotballen sist torsdag for eksempel, vart ei "4,2-trening". Skalaen slutter på 5, så dette var rimelig intensivt med andre ord. Dermed veit eg at ein maks bør ha 2 så harde økter i veka, og heller nokre rolegare turar utanom. Supernyttig :-)

Gadgetfaktor:

I tillegg til å måle pulsen, har klokka ein GPS-dings som du fester på kroppen ein eller annan plass. Dermed har du kontroll på fart og distanse. Distanse tilbakelagt på torsdag var 8,4 km på knappe to timar. Kjekt å vite:)

I tillegg ser jo klokka unekteleg kul ut!

Over og ut, 

Helge med ein puls på 74 akkurat no!

Diverse nyhende

Møje så har skjedd denne helgå, me nevne i fleng:

-28. juni blei eg onkel for tredje gong. Kjekt! Liv Sigrid e nyaste skudd på Lauvsnes-treet, med Leifo og Maria som stolte foreldre. Gratulere!

-Same dag padla eg rundt Rennesøy i kajakk. Også kjekt, men litt stress. Itte seks timar og 36 kilometer kom eg tebars te Hellandsvågen der eg starta. Note to self: Litt solkrem vil ikkje skada dersom du planlegge seks timar i solå på sjøen.

-Barnadåp for Alfred på søndag, fryd og gaman. Mest gaman. 

- Helga vart avslutta med søndagsfotball på Vikevåg stadion, og Spania som EM-vinnarar. Også kjekt!

Sjekk ut bildegalleriet, nå oppdatert med bilder frå bilturen heim frå Trondheim, diverse padleturar (Henholdsvis med Runar, Bjørnar og til slutt ein solotur).

Prosjekt "ikkje-server-same-middagen-to-gonger-mellom-jul-og-påske"

Etter at Pål Egil flytta inn til jul, fekk middagskulturen i Udbyes gt 2a ein oppsving av dimensjonar. (Sorry Eimund, pariserpizzaen din var ikkje noko kulinarisk høgdepunkt, spesielt ikkje tredje veka på rad...) Bildet viser Pål Egil som baker kake. Med drill og kalkulator. Slik går det når studentar på gamle NTH tar ansvar på kjøkenet.

Me vart enige om å ha felles mat alle fire (Kai Egil, Pål Egil, Christian (Egil) og Helge (Egil)), og ikkje nok med det: Ingen hadde lov å servere ein middagsrett som allereie hadde vorte presentert på stovebordet tidlegare dette året. Straffa for å kopiere middagsrett var at ein måtte lage dessert i tillegg, men det vart ingen dessert... Her kjem lista over 60 meir eller mindre unike middagsrettar. Rettane er skrivne opp i rekkefølge, nøyaktig slik kokken presenterte dei:

1. Sursøt saus, kylling, ris                                    PE
2. Ostepølse, stekte grønnsaker og potetbåtar H
3. Pasta Carbonara                                                PE
4. Aure med saus og poteter                                KE
5. Toro Amerikansk gryte                                    Chr
6. Pizza med kjøtdeig og bacon                            H
7. Rester
8. Laks+potet+spinatting                                     PE
9. Løvbiff-burger                                                   KE
10. Bali kyllinggryte m/ ris                                    Chr
11. Strimla svinekjøt, sitronsaus og tagliatelle    H
12. Pita - type gresk                                               PE
13. Kjøtkaker                                                           KE
14. Bergensk fiskesuppe                                        Chr
15. Fajitas                                                                 H
16. Pølse+Tomatsaus+Spaghetti                          PE
17. Toro Beta-suppe                                               Chr
18. Kylling+Ovnstekte grønnsaker+Ris              PE
19. BIG ONE Double Pepperoni                           Chr
20. Graut, risengryn, 15 min                                 PE
21. Toro Bolognese Gryte m. spagetti                 Chr
22. Plukkfisk                                                            H
23. Pølsegrateng                                                      KE
24. Pannekake                                                         PE
25. Toro Gul Ertersuppe m bacon                        Chr
26. Blodpølse & Kålrabistappe                               H
27. Jegergryte med potetmos                               KE
28. Toro Lasagne                                                     PE
29. Toro Meksikansk gryte                                   Chr
30. Blomkålsuppe og spekemat                             H
31. Omelett+Salat+Brød                                        PE
32. Toro Orientalsk gryte                                      Chr
33. Kylling, fløytesaus, ris                                      H
34. Svinekoteletter og grønnsaker, bakt             PE
35. Brun Lapskaus (ikkje Toro?!)                         Chr      
36. Fiskeboller                                                         KE
37. Pita-pizza                                                           H
38. Pasta+Pølse+Grønnsaker+Salat                    PE
39. Toro spansk gryte                                            Chr
40. Pizza med biff og blåmuggost                          KE
41. Biff, fløytegratinerte poteter, smørdampa brokkoli og steikte tomater  H
42. Mousaka med aubergin                                   PE
43. Toro Stroganoff gryte                                      Chr
44. Panert fisk, kvit saus, potet, brokkoli            KE
45. Pizza Fresca                                                       H
46. Pasta-Pesto-salat                                             PE
47. Pølser & potetstappe                                       Chr
48. Chilli con carne                                                  KE
49. Biffpai                                                                  H
50. Fiskesuppe a la Pål                                           PE
51. Sweet&Sour, kylling og ris                              Chr
52. Breiflabb-wok                                                    H
53. Pastaform, side 68, gresk                                PE
54. Karbonade med poteter og kålstuing            KE
55. Pizza Calzone                                                     H
56. Tacos                                                                 Chr
57. Ovnsbakt sei, grønnsaker og grønn saus      PE
58. Marinert ovnsteikt aure, potet og gulrot      KE
59. Pølse med brød, potetsalat osv                       H         (Første grilldag, 12. mars!)
60. Marinert kylling, ris, Bernaise +++               KE

Etter å ha digitalisert lista, ser eg at Sursøt saus, kylling og ris er servert to gonger! Christian, du skylder ein dessert! :-) Bra kamuflasjeforsøk var det likevel. 

Dersom nokon ønsker utfyllande opplysningar om matrettane, lyt ein ta kontakt med den respektive kokken.

Masteroppgavå e levert, endelig tid til blogging!

Til alle som har venta i spenning i lang tid på at denne bloggen endeleg skal bli aktiv; Ta da! Til alle som ikkje har venta i det heile tatt; dåkke og e velkomne alså!

Si eg e ny på bloggfronten, tar eg ting i punktform.

1. Masteroppgavå e levert, siving-ringen e på fingen og alt det der. Foreløbig så føles det litt kleint å gå med ring, så me får sjå kor lenge eg gidde å bruga an. Rekne uansett å bli hardt mobba for an når eg komme heim te Øynå... Komme for øvrig heim t Øynå på torsdag. Wohoo!

2. Eg vil bare på forhånd beklaga for at eg kan komma te å omtala meg sjøl i tredje person. Dette e ein miljøskade som skyldes at det ikkje e lov å skriva "eg" i ei masteroppgava. For øvrig stor takk te Anne Brit som gadd å lesa korrektur på oppgavå mi! Orsak: Vidare ønskjer kandidaten å uttrykkje takksemd til Anne Brit Lauvsnes, som har bistande kandidaten med rettskriving.

3. Pakking e gørr. Eg har for mången sko og bukser.

4. Nå e nasjonalsongane ferdige, og Nederland står klar til å knuse Italia i EM. I tillegg e melkeglaset og stratosen klar på bordet, dette må bli ein bra kamp!

Sjekk forresten bildegalleriet, link oppe te høyre på siå.

Snakkes!