Kilimanjaro

Kilimanjaro. Kibo til venstre, Mawenzi til høgre


Klokka er kvart over to om natta, og GPSen viser 5244 meter over havet.Fem små skritt fylgt av fem pust pause. Fem nye skritt og fem pust pause. Om igjen og om igjen. Sidan eg har GPSen og kontroll på høgdemetrane, går eg først av oss og styrer tempo. Til no har eg gått sakte med vilje, for å ikkje vinne meir enn om lag 160 høgdemeter i timen. Men no går eg på maks turtal, og eg pustar som ein flodhest som akkurat har sprunge ein 3000-meter på under ni minutt. Men me har slettes ikkje sprunge ein 3000-meter, me har gått om lag halvannan kilometer med 500 meter stigning på knapt tre timar. Siste hytte var Kibo Hut, der me med varierande hell prøvde å få i oss litt næring og nokre timar søvn. Hovudguiden vår, Howard, blir utålmodig og vil dele opp gruppa, slik at dei som har krefter og pust til det kan auke farten for å halde varmen. Fire lag tøy på beina og fem på overkroppen klarer ikkje å hindre at eg frys. Me står no ved Hans Meyer Cave, oppkalla etter den første kvite mann som sette sine bein på toppen av Kilimanjaro. Eg presser ned ei kule norsk julemarsipan og ein Mini-Twix for ikkje å gå næringstom i løpet av natta.

Turen starta adskillig meir komfortabelt. Jarle, Henrik og meg kom til Marangu gate 15. januar, utkvilte og fine, med fulle vannflasker og med tomme minnekort på kameraet gleda me oss til å kome i gong med litt ekte friluftsliv. Det kribla i fingrar og tær for å kome i gong. Reint bokstavleg kribla det faktisk i fingrar og tær, men dette er ei biverkning av Diamox, nokre tablettar som me knaska på for anledningen. Eigentleg er medisinen laga for å redusere grå stær, men ei anna biverkning av tablettane er at du taklar høgde betre, og det var denne me var ute etter. Kvelden før vart fekk me ei briefing om turen på Marangu Hotell, med gode råd om kor lang tid me burde bruke på kvar dagsetappe, kor mykje væske me burde få i oss og når me burde slutte å drikke melkeprodukter for å redusere faren for oppkast.
Etter registrering i Nasjonalparken var det i gong, med sekk på ryggen og stav i handa la me i veg på første etappe. Rett nok inneheld sekken kun kamera, vatn og litt ekstra klede, sidan me har eigne bærarar som tar bagasjen vår. Litt uvant i forhold til ein vanleg friluftstur i Norge, me hadde til og med eigen kokk som sørga for varm mat og drikke i tide og utide. Første dag gjekk gjennom regnskog, med høge tre, breie kyr og bråkete apekattar. Fokuset låg på å halde tempoet nede, slik at høgdemetrane ikkje kom for fort. Verken sol eller varme var noko problem, sidan den høge og tette skogen skuggar for sola. Første overnatting var på Mandara Hut, og med lukt av nyslått gras og kløver kunne dette fint vore ei seter i fjell-Norge ein stad. Med unntak av høgden sjølvsagt, på 2700 moh finn du ikkje mange overnattingsstadar i Norge.

Te på Mandara hut

Me vart vekka med te på senga klokka halv sju, og sett vekk i frå eit par skogturar i løpet av natta sov i alle fall eg søtt. Dei nattlege doturane har si naturlege forklaring i at dersom du drikk meir enn fem liter væske om dagen lar det seg ikkje gjere å sove ni timar i strekk utan å lense sjarken.
Dag to starta i same tralt som den førre, med høge trer, frodig landskap, hyppige revirmarkeringar og sakte fart. Det gjekk likevel ikkje lang tid før trea var bytta ut med buskar, og etter kvart fekk vind og sol meir tak. Buskane vart til kaktusar, rett nok litt større enn dei i mor si samling bak fjernsynet heime i stova. (Mor: Eg vil her nytte høve til å beklage at eg ikkje kan namnet på nokon av plantene eg såg, du kunne heilt sikkert brukt ein månad på å betrakte plantene her. Sjå på bildene og finn ut sjølv, det er nok løysninga her). Eg fekk for andre gong i mitt Afrikaopphald bruk for allversjakken under ein regnskur rett før ankomst Horombo Hut, 3780 moh.


Assistentguide og kelner Johnson

Her byrjer høgden å merkast, eg vart litt andpusten av å gå opp bakken etter å ha silt potetene i utkanten av leiren. På Horombo hadde me veldig god utsikt, det er ganske spesielt å sjå langt ned på eit skylag som sakte forsvinn og lar Moshi by 3000 meter lenger nede kome til syne. Etter middag, te og gjentatt gjødsling av ein steinur i nærleiken gjekk eg og la meg, til tross for at Jarle som vanleg prøver å spleise meg med eikvan jente han treff på. Som vanleg er det fånyttes, men du skal ha for innsatsen, Jarle.



Dag tre var ein kvile- og akklimatiseringsdag. Me gjekk berre ein liten tur opp til Zebra Rock, 300 høgdemeter opp til ein stripete fjellknaus, tok nokre bileter, skvetta litt på kaktusane og for ned til leiren igjen. Her vart det tid til ein 100% uoppfordra melodikakonsert for Henrik og Jarle. Om det roa pust og puls hjå det ufrivillige publikum er usikkert, men eg tør vedde barten på at dette var verdens høgastliggjande melodika-cover-versjon av DDE sitt episke mesterverk ”Vinsjan på Kaia”.




Henrik presenterer Zebra rock

Nok ein gong sov eg som ein stein med unntak av to økter for å sikre godt tilsig av Coca-cola sitt flaskevatn i Tanzania; Kilimanjaro. Klippa frå lappen på drikkeflaska: ”The water in this bottle originally fell as snow or rain on top of Africa’s highest mountain, Kilimanjaro.” Med litt kjapp hovudrekning ser ein fort at 20 000 årlege turistar som drikk minst fire liter vatn kvar dag i minst fem dagar legg igjen i størrelsesorden 400 000 liter urin. Men ein sel vel ikkje like mykje vatn dersom det står på flaska: “The water in this bottle originally fell as urine from tourists trying to climb to the top of Africa’s highest mountain, Kilimanjaro.”
Dag fire bar det oppover igjen, me la ut frå Horombo klokka 8 om morgonen. Sakte men sikkert forsvann all vegetasjon, og det einaste me såg av liv var ein musefamilie som hadde kapra lunsjområdet vårt. Me var nok ikkje dei første som hadde spist lunsj her, og musene fekk sikkert rikeleg med mat kvar einaste dag, til tross for at dei befann seg på over 4000 meters høgde.

Joseph, vår eminente guide

Stien inn til Kibo hut. Hytta kan skimtast nede i høgre hjørne.

Etter om lag seks timar kom me fram til siste kvilestad, Kibo Hut. Etter litt te inn og litt te ut gjekk me og la oss, men søvn vart det ikkje mykje av. Delvis på grunn av ei sveitsisk dame på sovesalen vår som vekselvis snorka, hosta og geispa etter luft, men også på grunn av spenning i kroppen. Eg prøvde best mogleg å slappa av i soveposen, og etter å ha høyrt igjennom 5 album på ipoden min var det tid for å sikte mot toppen av Afrika. Eg treng vel knapt å nemne at eg måtte sikte mot utedassen om lag ein gong per ferdighøyrte album.


Naturen kallar


Ein, to, tre, fire, fem steg. Ein, to, tre, fire, fem pust. Lysa til den sveitsiske gruppa avslører at me har vunne om lag 100 høgdemeter sidan pausen ved Hans Meyer Cave. Ein særs tilbakelent måne heng lågt på himmelen og gjev akkurat nok lys til at me ser konturane av denne andre toppen på Kilimanjaro-massivet, Mawenzi. Sakte men sikkert merker me at toppen av Mawenzi ikkje er så høgt oppe som me er! Dette er god motivasjon i eit ellers trist grustak som me har befunne oss i heile natta. Etter å ha kjempa i grustaket i seks timar kjem me endeleg til Gilmans Point, me er på kraterkanten! Men eg er ikkje heilt i stand til å nyte øyeblikket, sidan spyet står i halsen og rumpa byrjer å bli djupfryst. Pusten kjem ikkje tilbake sjølv om eg stopper opp.Eg burde tatt ein bit sjokolade no, men er ikkje i form til det. Ein slurk isvatn er det einaste eg klarer å få ned. Ellers hadde eg sett for meg at dei to kilometrane frå Gilmans point til Uhuru Peak skulle vere ein sjarmøretappe, men her går det opp og ned. 200 nye høgdemetrar skal vinnast før me er heilt på toppen, og når du trur du er på toppen, ser du nokre hundre meter bort til ein ny knaus som er marginalt høgare enn den du står på. Slik fortset det i halvannan time, til klokka er 0651. Howard stopper opp gjentatte gonger, ser meg grundig i augene og spør om eg har det bra. Eg svarer ja, og går vidare. Andpusten, sliten og kald kjem eg meg endeleg til toppen!



Henrik og spesielt Jarle er i mykje betre form enn meg, men ingen er særleg lystne på å bli ståande her oppe. Me ser litt på sola som gliser i aust, Mt Meru som stikk opp i vest, og skyene som dekkjer Kenya i nord. Ein fantastisk utsikt, men eg er liksom litt for sliten til å ta det inn over meg. Etter å ha tatt dei nødvendige bildene hastar me ned igjen, fortsatt er eg ikkje i særleg god form. Melodikaen som sjølvsagt var med blir liggjande ublåst i sekken, etter som eg gløymte den heilt ut. Like greit, berre tanken på å bruke pusten på noko anna enn å få tak i nok oksygen får det til å svimle for meg. Turen tilbake til Gilmans Point går betre, her er det mest nedoverbakke og eg bruker mindre krefter. Me tar ein pust i bakken på kraterkanten ved Gilmans Point, her sit eg og rister, uvisst av kva grunn. Joseph, den andre hovudguiden vår, tar sekken min og me vipper utfor kraterkanten og ned i grustaket igjen.
Her går det ikkje lenge før lufta blir merkbart tjukkare og formen stig betrakteleg. Grustaket er inne i hovudet mitt omgjort til eit skitrekk, med stavar og fjellsko er det faktisk ikkje så langt frå å kjøre telemarkski nedover bakken. Ein finn liksom ein grei rytme og danser nedover i høgt tempo. Den steinura som me brukte 5-6 timar på å klatre opp brukar me ein halv time på å renne ned!
Vel nede på Kibo Hut tar me ein kvil, får middag og går vidare. Det er nemleg best å komme seg ned frå høgden fortast mogleg, og parkmyndigheitene har forbod mot å overnatte så høgt på veg ned frå fjellet. Formen er fortsatt stigande, sett vekk i frå dundrande skallebank og generell utmatting. Kvalmen og pusten har gitt seg, og me har tid og ork til å nyte landskapet me ikkje studerte så nøye på vegen opp.
Vel nede på Horombo ber det rett i soveposen, det er no 32 timar sidan me fekk noko særleg med søvn. Det kjem vel ikkje som eit sjokk at eg søv som ein stein her, sjokket er vel heller at steinura utanfor leiren vart oppvarma med kroppstemperert vatn berre ein gong i løpet av natta.
Morgonen etter ber det vidare nedover, sjølv om beina er stive så går turen ut av parken leikande lett. Me møter mange turistar på veg opp denne dagen, og deira nervøse blikk vert møtt av våre lure smil. Dei veit nok ikkje heilt kva dei går til, tenkjer me høgt i lag. På spørsmål om turen ”var verdt det”, svarer Jarle ja allereie på Kibo, eg drøyer til Horombo medan Henrik ikkje er samd med oss før han sit nydusja og nyt ei kald Kilimanjaro på Marangu Hotel om ettermiddagen.
Ein fantastisk tur er over, og sjølv om det var utruleg flott opp over mot Kilimanjaro, har eg vel konkludert med meg sjølve at det er nok med ein slik tur. Eg er ikkje bygd for å traske rundt i ein halv atmosfæres trykk midt på natta. Men, når inntrykka kjem litt på avstand og eg har memorert dei gode øyeblikka tydelegast, kanskje eg har lyst til å gjere noko liknande?